Veraset ilamı, halk arasında mirasçılık belgesi olarak da bilinir ve bir kişinin vefatından sonra geride bıraktığı mirasın kimlere, hangi oranlarda kalacağını resmi olarak belirleyen bir belgedir. Özellikle miras paylaşımı sürecinin hukuki temellerle yürütülmesi için veraset ilamı alınması zorunludur. Bu belge sayesinde mirasçılar, banka işlemlerinden taşınmaz devirlerine kadar birçok konuda hak iddia edebilir. Peki, veraset ilamı nereden çıkarılır ve hangi kurumlara başvuru yapılması gerekir?
Veraset ilamı nedir ve neden gereklidir
Veraset ilamı, bir kişinin ölümünden sonra yasal ya da atanmış mirasçılarının tespit edildiği resmi bir belgedir. Mirasçılar bu belgeyle birlikte;
-
Bankadaki parayı çekebilir,
-
Taşınmaz malları üzerlerine alabilir,
-
Araçların devrini gerçekleştirebilir,
-
Diğer miras işlemlerini resmiyete dökebilir.
Bu nedenle özellikle mal paylaşımı yapılmadan önce veraset ilamının alınması oldukça önemlidir. Aksi takdirde tapu işlemleri veya banka nezdindeki talepler gibi konular hukuki çıkmazlara girebilir.
Veraset ilamı nereden alınır
Veraset ilamı iki farklı kurumdan alınabilir:
Noterler aracılığıyla veraset ilamı almak
2001 yılından itibaren noterler de veraset ilamı düzenleyebilmektedir. Noterden belge alınabilmesi için mirasçılar arasında yabancı uyruklu kişi bulunmamalı ve mirasçılık ilişkisi açıkça nüfus kayıtlarında görünmelidir. Bu durumda noter, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Sistemi (MERNİS) üzerinden sorgulama yaparak belgeyi birkaç saat içinde düzenleyebilir.
Noterden veraset ilamı alınırken gerekenler:
-
Vefat eden kişiye ait ölüm belgesi (nüfus kayıt örneği),
-
Talepte bulunan kişinin kimliği,
-
Noter harç ve masrafları (2025 yılı itibarıyla yaklaşık 600-1000 TL arası değişebilir),
-
Vekâleten işlem yapılacaksa noter onaylı vekâletname.
Sulh hukuk mahkemesinden veraset ilamı almak
Eğer noter aracılığıyla belge alınamıyorsa (örneğin mirasçılar arasında yabancı uyruklu biri varsa, evlatlık durumu varsa veya soy bağı karmaşıksa), başvuru Sulh Hukuk Mahkemesi üzerinden yapılmalıdır. Bu durumda küçük çaplı bir dava süreci başlatılır. Mahkeme, Nüfus Müdürlüğü’nden ve diğer kurumlardan bilgi toplayarak mirasçıları tespit eder ve karar verir.
Mahkeme yoluyla veraset ilamı almak için gerekenler:
-
Vefat edenin ölüm belgesi ve nüfus kayıt örneği,
-
Başvuranın kimlik bilgileri,
-
Gerekli harçlar ve dosya giderleri (genelde 1000-1500 TL arası),
-
Gerekirse tanık beyanları veya evraklar.
E-devlet üzerinden veraset ilamı alınabilir mi
2025 yılı itibarıyla veraset ilamı e-Devlet üzerinden doğrudan alınamamaktadır. Ancak noter başvuruları hakkında bilgi alınabilir ya da bazı belgeler indirilebilir. Yine de başvurunun yüz yüze yapılması gerekmektedir. Yakın zamanda dijitalleşme adımları atılsa da veraset ilamı gibi hukuki belgeler için bizzat başvuru şartı devam etmektedir.
Veraset ilamı almak ne kadar sürer
-
Noterden alınırsa: Aynı gün içinde birkaç saat içinde belge hazırlanır.
-
Mahkemeden alınırsa: Yoğunluğa göre değişmekle birlikte ortalama 2 hafta ile 1 ay arasında sonuçlanır.
Veraset ilamı almak için vekil aracılığıyla başvuru yapılabilir mi
Evet, mirasçılardan biri veya üçüncü bir kişi noter onaylı vekaletname ile diğer mirasçılar adına da başvuruda bulunabilir. Bu sayede tüm mirasçıların fiziken başvurmasına gerek kalmadan işlem tamamlanabilir. Ancak vekaletnamede veraset ilamı çıkartma yetkisinin açıkça yazılması gerekir.
Veraset ilamı aldıktan sonra ne yapılır
Belge alındıktan sonra mirasçılar;
-
Tapu Müdürlüğü’ne başvurarak taşınmazları üzerlerine alabilir,
-
Bankalardaki hesaplar üzerindeki haklarını kullanabilir,
-
Noter veya mahkemeye başvurarak mirasın paylaşımı ile ilgili diğer işlemleri başlatabilir.
Ancak bazı durumlarda veraset ve intikal vergisi ödenmesi gerekebilir. Bu vergi, mirasın türüne ve değerine göre değişir. İlk beyanname, veraset ilamının alınmasından itibaren 4 ay içinde vergi dairesine verilmelidir.
Veraset ilamı kaç kere alınabilir
Veraset ilamı tek bir defa alınır ve tüm mirasçılar için geçerli olur. Ancak kaybolursa tekrar çıkarılması mümkündür. Aynı belgede tüm yasal mirasçılar listelenir, oranlar belirtilir ve bu belge resmi işlemlerde geçerliliğini korur.
Veraset ilamı nereden çıkarılır sorusunun yanıtı, başvuru sahibinin durumuna göre değişiklik gösterir. Eğer nüfus kayıtları net ve açık bir şekilde sistemde görünüyorsa noter, daha karmaşık hallerde ise sulh hukuk mahkemesi tercih edilmelidir. Bu belge, miras işlemlerinin temel taşını oluşturur ve alınmadan hiçbir resmi işlem yapılamaz. Dolayısıyla süreci geciktirmemek ve yasal süreleri kaçırmamak adına hızlı hareket etmek önemlidir.
