Miras işlemlerinde ilk adım olan veraset ilamı, kişinin vefatı sonrasında mirasçılarının kimler olduğunu resmi olarak belirleyen bir belgedir. Bu belge olmadan miras paylaşımı yapılamaz, bankadaki işlemler dahi gerçekleştirilemez. Bu nedenle veraset ilamının nereden ve nasıl alınacağı konusunda bilgi sahibi olmak oldukça önemlidir.
Veraset ilamı, halk arasında mirasçılık belgesi olarak da bilinir. Bu belge ile ölen kişinin yasal mirasçılarının kim olduğu tespit edilir ve miras hakkı oranları belirlenir. Türkiye’de bu belge hem noterlikler aracılığıyla hem de sulh hukuk mahkemeleri vasıtasıyla alınabilir. Ancak hangi yolun tercih edileceği duruma göre değişebilir.
Noterden veraset ilamı çıkarmak mümkün mü
2001 yılından itibaren noterler de veraset ilamı düzenleyebilmektedir. Eğer miras bırakan kişi Müslüman ve Türkiye Cumhuriyeti vatandaşıysa, noterler bu belgeyi düzenleyebilir. Ancak mirasçılar arasında yabancı uyruklu biri varsa ya da muris farklı bir dine mensupsa, bu durumda işlemler sadece sulh hukuk mahkemesi üzerinden yapılmaktadır.
Noterler tarafından verilen veraset ilamı şu durumlarda tercih edilir:
-
Mirasçılar arasında herhangi bir anlaşmazlık yoksa
-
Tüm bilgiler net ve sistemde görünüyorsa (MERNİS kaydı gibi)
-
Yargı yoluna gitmeden hızlıca belgeye ulaşmak isteniyorsa
Noterler genellikle aynı gün içinde belgeyi hazırlayabilmektedir. Ancak bunun için gerekli belgelerin eksiksiz sunulması gerekir.
Mahkemeden veraset ilamı nasıl çıkarılır
Eğer yukarıdaki şartlar sağlanmıyorsa ya da noter tarafından düzenlenemeyecek durumlar varsa, işlemler sulh hukuk mahkemesine başvurularak yapılır. Bu durumlarda süreç biraz daha uzun olabilir; çünkü mahkeme hem başvuru belgelerini inceler hem de gerekli görürse tarafları duruşmaya çağırabilir.
Mahkemeden veraset ilamı almak için başvuru yapacak kişi:
-
Kimlik belgesiyle birlikte
-
Vefat eden kişinin ölüm belgesi veya vukuatlı nüfus kayıt örneği ile
-
Diğer mirasçılara ait bilgilerle
mahkemeye başvurur. Sulh hukuk mahkemesi, nüfus kayıtlarını inceleyerek mirasçıların kim olduğunu ve oranlarını belirleyen bir belge hazırlar. Bu belge yasal olarak geçerlidir ve tüm işlemlerde kullanılabilir.
Veraset ilamı için gerekli belgeler
İster noter ister mahkeme yoluyla alınsın, veraset ilamı başvurusunda şu belgeler genellikle istenir:
-
Başvuru dilekçesi (mahkemeye sunulacaksa)
-
Vefat eden kişinin nüfus bilgileri ve ölüm belgesi
-
Mirasçıların kimlik fotokopileri
-
Nüfus kayıt örneği (özellikle tam vukuatlı)
Noter işlemlerinde kimlik belgesi ve ölüm kaydının sistemde görünmesi yeterli olabilir. Ancak mahkeme başvurularında genellikle resmi belgelerle desteklenmiş bir dilekçe sunulması gerekir.
Veraset ilamı almak ne kadar sürer
Noterlerden alınan veraset ilamı genellikle birkaç saat içinde verilebilir. Ancak sistemsel kontrol, yoğunluk ve gerekli incelemelere bağlı olarak bu süre 1-2 günü bulabilir.
Mahkemeden alınacak veraset ilamı ise, mahkemenin iş yüküne göre değişmekle birlikte ortalama 1-3 hafta arasında sonuçlanabilir. Eğer bir duruşma yapılacaksa bu süre uzayabilir.
E-devlet üzerinden veraset ilamı alınır mı
Henüz e-Devlet sistemi üzerinden doğrudan veraset ilamı alınamamaktadır. Ancak bazı illerde, alınmış veraset ilamlarının sistem üzerinden görüntülenmesi mümkün olabilir. Yine de başvuru işlemi için noter ya da mahkemeye fiziksel olarak gitmek gerekmektedir.
Veraset ilamı ücreti ne kadardır
Noterden alınacak veraset ilamı için 2025 yılı itibarıyla ortalama 300-600 TL arasında bir ücret talep edilmektedir. Bu ücret her yıl değişebilir ve belge sayısına, noterliğin bulunduğu yere göre farklılık gösterebilir.
Mahkeme yoluyla alınacak veraset ilamında ise harç, dosya masrafı ve vekalet ücreti gibi kalemler olabilir. Bu yol biraz daha maliyetli olabilir ancak noterlerin belge veremediği durumlarda zorunlu bir yoldur.
Veraset ilamı alınmadan miras paylaşımı olur mu
Hayır, veraset ilamı alınmadan resmi olarak hiçbir miras paylaşımı yapılamaz. Bankalardaki işlemler, taşınmaz tapu devri, araç devir işlemleri ya da şirket hisseleriyle ilgili işlemler için mutlaka bu belgeye ihtiyaç vardır. Bu belge, mirasçılığın resmi kanıtı niteliğindedir ve bütün mirasçılar için geçerlidir.
Veraset ilamında belirtilen oranlar nedir
Veraset ilamında kanuni mirasçılar ve miras payları açıkça yazılır. Örneğin eş ve çocuklar varsa, Türk Medeni Kanunu’na göre eşin payı %25, çocukların kalan %75 oranı aralarında eşit şekilde paylaşılır. Mirasçılık oranları da bu belge üzerinde açıkça belirtilir. Böylece ileride çıkabilecek anlaşmazlıklar önceden önlenmiş olur.
Sonuç olarak neden önemlidir
Veraset ilamı, sadece bir formalite değil, mirasla ilgili tüm işlemlerin başlangıç noktasıdır. Özellikle birden fazla mirasçı olduğunda, ileride çıkabilecek hukuki anlaşmazlıkların önüne geçmek için bu belgenin en kısa sürede çıkarılması önerilir.
Hem noterler hem de mahkemeler bu belgeyi verebilse de, hangi yoldan alınacağına karar vermeden önce şartların dikkatle değerlendirilmesi gerekir. Gerekli belgeler tamamlandıktan sonra sürecin hızlı ilerlemesi adına uzman bir hukukçudan da destek alınabilir.
